Yeni teknolojilerin geliştirilmesi ile birlikte birçok sektörün işi kolaylaştı. Bu teknolojilerden birisi de RFID teknolojisidir. Radyo frekansı prensibi ile çalışan bu teknoloji ile nesnelerin belirli mesafeden otomatik olarak tanımlanması sağlanabiliyor.
Radio Frequency Identification kelimelerinin baş harflerinin kısaltması olan RFID, radyo frekansı kimliklendirme olarak Türkçeleştirilebilir. Farklı sektörlerde uzun zamandan bu yana kullanılmaktadır. Özellikle ürün sayısının çok olduğu sektörlerde büyük kolaylık sağlamaktadır.
RFID, otomatik tanımlama ve veri yakalama (AIDC) olarak adlandırılan bir teknoloji grubunun bir üyesidir. Bu gurubun geçmişi ikinci dünya savaşına kadar uzanır. Grup ilk modern RFID patent çalışmalarını, 1973 yılında gerçekleştirmiştir. Geliştirdikleri yazılımın amacı; nesneleri tanımak ve bu nesnelerle ilgili detaylı veri toplamaktır. Verilerin yazılım sistemleriyle paylaşılması esastır.
RFID sistemleri dört temel bileşenden meydana gelir. Aktif ya da pasif etiket, pasif etiket, okuyucu ve anten. Ürün etiketlerinin içinde bulunan çiplerde ürünle ilgili veriler bulunur. Okuyucu sensör yardımıyla da uzaktan ürünle ilgili tüm bilgiler alınabilir.
Pasif RFID Etiketleri
RFID çiplerine sahip basit anten görevi gören etiketlerdir. Etiketlerin dahili güç kaynağı yoktur. Radyo frekansı ileten alıcılar RFID kapsamına girdikleri zaman, alıcılar sinyallerdeki enerji ile beslenerek, çipte bulunan bilgileri antene geri iletirler. Böylece veri paylaşımı gerçekleşmiş olur.
Veri alma ve okuma işlemi; el terminallerinin kullanıldığı alanlarda, envanter takibinde, personel ve ziyaretçi takiplerinde kullanılır.
Aktif RFID Etiketleri
Pasif etiketlerin aksine, güç ünitelerini kendi içinde barındıran etiketlerdir. Uzun süren pil ömrüne sahiplerdir. Bazı modelleri ise şarj edilebilir. Böylelikle geniş kullanım alanı sunarlar. Pasif etiketlere sahip olanlar 5 metreye kadar sinyal gücüne sahipken, aktif olanlar çok daha fazla uzun mesafelerde etkilidir.
Yapısı itibariyle; düşük frekanslı, yüksek frekanslı, ultra yüksek frekanslı RFID sistemleri vardır.
Düşük Frekanslı
Genel frekans aralığı 30-300 kHz’dir. Hayvan takibi, araba anahtarlığı, yüksek hacimli sıvıların ölçümü ve erişim kontrollerinde kullanılırlar. Okuma menzili kısadır.
Yüksek Frekanslı
Birincil frekans aralığı 13.56 MHz’dir. DVD kiokslarında, kütüphanelerde, kişisel kimlik kartlarında, NFC uygulamalarında kullanılırlar.
Ultra Yüksek Frekanslı
Yüksek frekansa sahip bileşenler 300-3000 MHz aralığındadır. Okuyucu ve etiket arasındaki bu frekans aralığı, bileşenin birçok alanda kullanılabilmesini sağlar.
1970’li yıllarda popüler hale gelen RFID sistemleri birçok alanda kullanılabilir. Özellikle pandemi dönemindeki kullanımıyla, sosyal mesafeye büyük katkıları olmuştur. RFID sistemlerinin en çok kullanıldığı alanlar şunlardır:
Envanter Yönetimi
RFID okuyucu ile envanterde bulunan tüm ürünler kolaylıkla sayılabilir. Sayılmayan ürünler, bilgisayar yazılımında kırmızı olarak işaretlenir. Envanter yönetiminde kullanılan RFID yazılımında üç farklı yetkilendirme söz konusudur. Sayma, tanımlama ve yönetici. Otomatikleştirilmiş Depolama ve Dağıtım Sistemleri ile günümüzde bulut yazılımları sayesinde, envanter yönetimi her yerden kontrol edilebilmektedir.
Envanter yönetimi sayesinde:
• Hangi bölgelerde hangi envanterin olduğunu
• Envanterlerin hızlı ve kolay bir şekilde sayılabilmesini
• Demirbaş listesinin hızlı bir şekilde kontrol edilebilmesini
• Bakım süreçlerinin kolaylıkla takip edilebilmesi
Sağlanır.
Tekstil Sektöründeki Ürünlerin Takibi
RFID kullanım alanları arasında tekstil sektörü de yer alır. Kumaş stoklarının takibi, tekstil ürünlerinin sayılması ve sınıflandırılması gibi tekstil sektöründe hayati öneme sahip işlemler kolay ve hızlı bir şekilde yapılabilir.
Lojistik Yönetimi
Tedarik zincirinin aksamaması adına hızlı ve güvenli sistemlerin kullanılması gerekir. RFID sistemleri bu açıdan lojistik sektöründe de hayat kurtaran bir öneme sahiptir.
RFID donanımları ve yazılımları ile sevkiyat işlemlerinin daha hızlı ve hatasız bir şekilde yapılması sağlanır. Kontrol noktalarına yerleştirilecek otomasyonlar sayesinde iş gücünden ve zamandan tasarruf edilir. Ayrıca Lojistik Hizmetleri ile RFID teknolojilerini kullanan lojistik yönetimini tercih edebilirsiniz.
Perakende Sektörü
Belki de RFID sistemlerinin en yoğun kullanıldığı sektör perakende sektörüdür. Stoktaki malların sayımı, kasada ürünlerin hızlı bir şekilde okutulması gibi uygulamalar sayesinde, perakende sektöründeki sirkülasyon hiç olmadığı kadar hızlı ve kolay bir şekilde yapılabilmiştir.
Depolardaki ürünlerde kayıp olmadan sayım yapabilme, ne zaman sipariş verileceğinin bilinmesi gibi unsurlar da RFID sistemlerinin ne kadar önemli olduğunun göstergesidir.
Eski yöntemlerle yapılan manuel sayımın birçok dezavantajı vardı. Çok zaman alıyordu. Çok fazla iş gücüne ihtiyaç vardı. Yapılacak en küçük bir hatada tekrar geriye dönmek inanılmaz yorucu ve maliyetliydi. Aynı zamanda zaman kaybına da yol açıyordu.
RFID sistemleri sayesinde tüm bu olumsuzluklar giderilmiş oldu.
Sağlık Sektörü
Sağlık sektöründe hayati öneme sahip ilaçların, ecza depolarından hızlı bir şekilde tedarik edilmesi ve hastanelere ulaştırılması önemlidir. Bu yüzden depolarda hangi ilaçlardan ne kadar bulunduğunun net bir şekilde bilinmesi gerekir. RFID sistemleri bunun olmasına imkan sağlamıştır.
Kalp pilleri, tıbbi implant cihazları ve aparatları, tıbbi cihazlar gibi hayat kurtaran malzemelerin verilerinin akılda tutulması önemlidir. Bu açıdan RFID sistemlerinin hekimlerin bir numaralı yardımcıları olduğunu söylemek abartı olmaz.
RFID sistemleri sayesinde hastaların durumları an be an gözlemlenebilmiştir. Mesela hastanın bulunduğu an itibariyle ne yaptığı, ne durumda olduğu, ne zaman taburcu edilmesi gerektiği gibi bilgiler, hem doktorlar, hem de sağlık görevlileri tarafından kolaylıkla takip edilebilmiştir.
Hayvan Takibi
Küresel hale gelen ticaret ile birlikte, gıda tedarikini anlık olarak takip etmek daha da önemli bir hale geldi. Gıda sektörüne yönelik olan hayvanların başka hayvanlarla karışması RFID sistemleri sayesinde önlenmiştir. Çiftlik hayvanlarının yanı sıra evcil hayvanların takip edilmesinde de RFID sistemleri önemlidir. Özellikle başıboş sokak hayvanlarına çip takılarak takibi kolaylaşmış, nüfusları kolaylıkla kontrol altına alınabilmiştir.
Kütüphane Sistemleri
Envanterde olan kitapların sayımı, RFID sistemleri sayesinde oldukça kolaylaşmıştır. Kitap giriş ve çıkışlarının hızlı ve kolay bir şekilde yapılabilmesine imkan sağlamıştır.
Ürün Yönetimi
Ürün hammaddelerinin takip edilmesi önemlidir. Üretimin aksamaması adına hammadde akışının hiç durmadan gerçekleşmesi gerekir. Ayrıca hammadde kaynaklarının verimli kullanılması gerekir. RFID uygulamaları sayesinde hammaddelerin kolaylıkla takip edilebilmesi ve tedariki sağlanabilmiştir. İşletmelerdeki üretim hattının sürekliliği RFID sistemleri sayesinde mümkün olmuştur.
Üretim süreçlerinde RFID teknolojisi aşağıdaki yararları sağlamıştır:
• İş gücü ve zaman kaybının önüne geçilmiştir.
• Doğru bilgilerin sürekli olarak akışı sağlanmıştır.
• Yaygın hataların son bulması sağlanmıştır.
• Kalite kontrol süreçleri daha verimli hale gelmiştir.
• Hammaddeler verimli ve doğru bir şekilde kullanılabilmiştir.
• Kesintilerden ve aksiliklerden anında haberdar olunmuştur.
• İş güvenliği hızlı ve kolay bir şekilde sağlanabilmiştir.
Gelecek vaat eden en etkili sistem olan RFID, Endüstri 4.0 teknolojisi ile birleşti. Bu sayede nesnelere üzerinde tam kontrol sağlandı. Birkaç yıl önce hammadde ve iş gücü kaybı yaşanırken, günümüzde RFID sistemleri sayesinde bu kayıplar tarihe karıştı.
Nüfusun artması ile birlikte RFID teknolojilerinin daha da geliştirilmesi ve artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik uygulamaların geliştirileceği öngörülüyor. Yapay zekanın da işin içine girmesi ile birlikte üretim ve tedarik süreçleri hiç olmadığı kadar hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirilebilecek. Aynı zamanda kullanılan enerji tüketiminin en aza indirilmesi ve otomatikleştirilmesi ile Sürdürülebilir Lojistik içinde önemli bir rol oynamaktadır.
Potansiyel olarak RFID sistemlerinin önünde daha çok yol var. Yenilikler ortaya çıktıkça, çok farklı uygulamalar, farklı sektörlerin doğmasını da beraberinde getirecek.
Önümüzdeki yıllarda bekleyip bu gelişmeleri yakından takip edebileceğiz.