Takograf Nedir?

Genel olarak ticari taşıtlara takılan, radyo boyutlarındaki cihazlara verilen addır. Takograf takıldığı aracın; hızını, sürüş süresini ve sürücünün faaliyetlerini kaydeder.

 

Taşımacılık sektöründe kontrol ihtiyacının doğması, beraberinde takograf cihazının ortaya çıkmasına neden olmuştur.

 

Cihazın temel aracı aslında kara yollarındaki güvenliği sağlamaktır. Ticari araç kullanan sürücülerin hız limitlerine uymasına yüksek oranda yardımcı olur.

 

Uzun yolda seyahat eden sürücülerin tüm aktivitelerini kayıt altına alarak, sürücülerin daha dikkatli olmasını sağlar. Böylelikle sürücülerin Güvenli Yolculuk etmesini garanti altına almış olur.

 

Takograf cihazı, araç harekete geçer geçmez çalışmaya başlar. Kaza analizlerinde bu cihaz kullanılır. Kazanın öncesindeki aracın tüm aktiviteleri bu cihazdan öğrenilir.

 

Takografın Özellikleri

Takograf özellikleri aşağıda sıralanmıştır:

• Aracın hızını kaydeder.

• Araç teybi boyutlarındadır.

• Aracın; süre, kilometre, dinlenme süresi ve çalışma süresi gibi bilgilerini anlık olarak kaydeder.

• Özenge ya da kızak aracı yardımıyla farklı yerlere monte edilebilir.

• Takograf cihazı kart elemanları, -40 derece ile 70 derece çalışma sıcaklığına sahiptir.

• +40 derecede ve %95 bağıl nemli ortamlarda çalışabilir.

• Şarjlı pili 24 saat boyunca dayanabilir.

• Titreşim genliği 0,35 milimetre, frekansı 5-55 Hz altındadır.

• TSEK belgeli, TSE standartlarına göre üretilir. Tüm testleri yapılmıştır. Ayrıca teknik özellikleri bakanlık tarafından onaylıdır.

• Takograf cihazları, Almanya ülkesinde akredite olmuş kuruluş tarafından EMC testlerinden geçirilmiştir.

• Filo versiyonu da vardır.

• 28 günlük veriyi saklayabilecek kapasitededir.

• Arayüzü kullanması son derece kolaydır. Takograf cihazının oluşturduğu rapor da kolaylıkla incelenebilir.

 

Takograf cihazlarında dört farklı mod vardır. Sürüş, diğer aktiviteler, dinlenme ve müsait modu. Genel olarak dijital versiyonlarında bu dört özellik daha aktif olarak kullanılır.

Takograf Çeşitleri

Analog ve dijital olmak üzere İki tür takograf kullanılır.

 

Analog Takograf

Araçla ilgili kaydedilen verileri yalnızca kağıt üzerinde gösteren takograf cihazla, analog olarak adlandırılır. Analog cihazlarda bulunan kağıtlar daha sonra arşivlenir.

 

Dijital Takograf

Verileri hafızaya depolayabilen ve göstergesi olan cihazlardır. Dijital takograflar hem matbu çıktı olarak, hem de dijital olarak verileri sunarlar. Dijital takograflarda veriler .DDD uzantısı ile saklanır. İspanya ülkesinde dijital takograf dosya uzantısı .tgd’dir. Fransa ülkesinde ise hem V1B formatında hem de C1B formatında veri dosyaları saklanır.

 

Dijital cihazlarda takograf kartı, sürücü kartı, denetim kartı, servis kartı ve şirket kartı gibi unsurlar bulunur. Denetim kartı yetkili operatörler tarafından kullanılır. Operatörler duruma göre şirket kilidini etkisiz kılabilir. Servis kartları, dijital cihazların tamir ve bakımında kullanılır.

 

Tüm bu kartlar yetkisiz erişimi engellemek ve cihaz üzerinde yasal olmayan oynamaların yapılmasını engellemek içindir.

 

Dijital Takograf cihazında aşağıdakiler kaydedilir:

• Aracın kayıt numarası

• Aracın hızı

• Aracın sürücüleri

• Sürücü kartının gün boyunca kaç kere takıldığı

• Aracın kat ettiği toplam mesafe, kilometre sayacı

• Sürücünün gün boyunca yaptığı tüm aktiviteler (mola sayısı, müsaitlik durumu, dinlenme süresi, sürüş süresi)

• Araçla ilgili tüm olaylar (aşırı hız, sürücü kartı olmadan yapılan sürüşler, cihazın kurcalanması, dolandırıcılık girişimleri)

• Etkinliğin değiştiği tarih ve saat

• Yaptırım kontrolleri

• Takograf kalibrasyonlarına ait ayrıntılar.

• Her iki takograf çeşitleri de günümüzde kullanılmaktadır. Analog takograflar, aynı zamanda kartlı takograf olarak da adlandırılır.

 

Dijital kartlı takograf; sürücü kartı, denetim kartı, servis kartı ve şirket kartından oluşur.

 

Takografın Kullanım Alanları

Takograf Cihazları Muayene ve Damgalama Yönetmeliğinin 20. Maddesine göre, ticari araçlarda takograf kullanılması zorunludur. Yurt içinde taşımacılık yapan araçlar için özellikle bu kanun maddesinin geçerli olduğunu söyleyebiliriz.

 

Aynı yasa maddesine göre 1996 model ve sonrası için takograf kullanımı zorunludur. Daha öncesi yıllara ait modeller için takograf kullanımı zorunlu olmasa da, bu tür modellerin araç izin belgesi taşıması zorunludur.

 

3,5 tonun üzerinde yük taşıyan araçlar için takograf bulundurma zorunluluğu vardır. Yurtiçi ve uluslararası taşıma için kullanılan tüm araçlarda modeli ne olursa olsun takograf bulundurma zorunludur.

 

Şehir içlerinde kullanılan 3,5 tonun üzerindeki; otobüs, kamyon, çekici gibi araçlarda takograf bulundurmak zorunludur. Ayrıca şehirlerarası yollarda yük ve yolcu taşıması yapan araçlarda da takograf cihazı bulundurmak zorunludur.

 

Kısaca takograf cihazı aşağıdaki alanlarda kullanılır?

• Ticari araçlarda

• Toplu taşıma araçlarında

• Ağır vasıta araçlarında

• Lojistik sektöründe

• Ulaşım sektöründe

Takograf Ehliyeti Nasıl Alınır?

Cihazın alınabilmesi için aracı kullanan kişilerin SRC 1,2,3,4 ve 5 belgelerinden herhangi birisine sahip olması gerekir. Ehliyetin alınma amacına göre başvuruda bulunulur. Servis, şirket, sürücü ya da denetim kartı olmak üzere 4 farklı takograf ehliyetinden birisine başvuruda bulunmak gerekir.

 

Başvurular doğrudan TOBB’nin resmi internet sitesinden yapılır. Başvurudan sonra TOBB kurumu Emniyet Genel Müdürlüğüne üretilen kartları gönderir. Kartların teslim işlemleri de TOBB ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.

 

Takograf ehliyetlerinin geçerlilik süresi 5 yıldır. Bu süre şirketler için alınan kartlar için geçerlidir. Denetim kartlarının geçerlilik süresi 2 yıl, servis kartlarının geçerlilik süresi ise 1 yıldır. Bu süreleri geçirmeden ehliyetlerin yenilenmesi önem arz etmektedir.

 

Takograf ehliyeti alabilmek için aşağıdaki evrakların tamamlanması gerekir:

• Sürücü belgesi ve fotokopisi

• Nüfus cüzdanı ve fotokopisi

• Son altı aya ait biyometrik fotoğraf

Takograf Servis Kartı için ise aşağıdaki belgelerin tamamlanması gerekir:

• Oda kayıt belgesi

• Vergi levhası fotokopisi

• Servis yetki belgesi fotokopisi

• Nüfus cüzdanı ve fotokopisi

• Servis kaşesi

• İmza sirküleri ve fotokopisi. Eğer şirket yetkilisi bizzat başvurmamışsa, yetkili kıldığı kişiye vereceği noter onaylı vekaletname ve fotokopisi.

 

Takograf Şirket kartı için aşağıdaki belgelerin tamamlanması gerekir:

• İmza sirküleri ve fotokopisi. Şirket yetkilisi doğrudan başvurmayacaksa, vekalet verilen kişi de yetkili adına başvuruda bulunabilir.

• Oda kayıt belgesi

• Vergi levhası fotokopisi

• Yetki belgesi fotokopisi

• Nüfus cüzdanı ve fotokopisi

• Şirket kaşesi

 

Takografın Yasal Dayanakları

Takograf cihazları servis hizmetleri hakkında yönetmelik madde 1’de:

 

“ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; karayolu taşımacılığı yapan araçlarda kullanılan takograf cihazlarının montajı, muayenesi, faal hale getirilmesi, kalibrasyonu, tamiri veya gerektiğinde kullanım dışı bırakılması için hizmet verecek servislerin belirlenmesi, bu servislerin denetlenmesi, onaylanması ve serviste görev yapacak teknik personelle birlikte belgelendirilmesinde esas alınacak usul ve esasları belirlemektir.”

 

İfadeleri yer alır. Takograf cihazının kullanılma amacı bu kanun maddesinde açıklanır.

 

Aynı yönetmeliğin 5. Maddesinden 7. Maddesine kadar olan bölümde ise takograf cihazı başvurularının nasıl yapılacağı, başvuruların değerlendirilmesi, onaylama gibi bilgilere yer verilir. Ayrıca verilen belgelerin geçerlilik süresi, vizesi, askıya alınma durumları ve belgenin hangi durumlarda iptal edileceği ile ilgili bilgiler bulunur.

 

Takograf cihazları muayene ve damgalama yönetmeliği de, takograf cihazının yasal dayanaklarından birisidir.

 

İlgili yönetmeliğin 1. Maddesinde:

 

“MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, karayolu taşımacılığı yapan araçlarda kullanılması zorunlu olan takograf cihazlarına verilecek servis hizmetleri ile takograf cihazları kullanıcılarının sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”

 

Denilerek, takograf cihazına verilecek servis hizmetlerinin ve cihaz kullanıcılarının sorumluluklarına değinilmiştir.

 

Ayrıca takograf cihazı ile ilgili yasal dayanaklar:

• Avrupa Birliği Yönetmeliği

• Kara Yolu taşıma kanunu

• Uluslararası Kara Yolu Taşımacılığı yapan araçlarda kullanılan takograf cihazları hakkında yönetmelik gibi kanunlar geçerlidi