Lojistikte Güvenlik Ve Uyumluluk Standartları

Lojistikte güvenlik ve uyumluluk standartları, ISO (Uluslararası Standardizasyon Birliği-International Organization for Standardization) tarafından belirlenen standartlar sayesinde, lojistik sektörü başta olmak üzere, birçok sektörde güvenlik sağlanmıştır.

Aynı zamanda lojistik sektörüne yönelik olarak uygulanan standartlar, kalitenin ve hızın da korunmasını sağlar. Tarih boyunca insanlar, yaptıkları her işte bir standart belirlemiş, bu standartların üstüne yenilerini koyarak gelişmiş ve bugüne kadar gelmişlerdir.

Günümüzde uygulanan uluslararası standartlar nelerdir ve faydaları nedir biliyor musunuz?

Uluslararası Lojistik Standartları

Ticaretin dünya genelinde yayılması ile birlikte belirli standartların ortaya koyulması zorunlu hale gelmiştir. Çünkü uluslararası ticarette her ülke kendi kurallarına uyulmasını beklerse, kaos ortaya çıkar ve iş yapılamaz hale gelinir. Bu yüzden birçok üründe standartların belirlenmesi gerekmiştir. Böylece ticaret daha hızlı ve güvenli bir şekilde devam etmektedir.

ISO 9001: Kalite Yönetimi

Dünyadaki en popüler standarttır. Öyle ki birçok kişi tarafından bilinir. Müşterileri, paydaşları ve kalite standardını tatmin eden bir yaklaşımdır. ISO 9001 kalite sertifikasına sahip olan şirketlere olan güven daha fazladır.

Kalite yönetiminin amacı, işletmelerin performanslarını en üst düzeye çıkarmaktır. Aynı zamanda müşteri ihtiyaçlarının en iyi şekilde karşılanmasını sağlar.

Kalite yönetimi sisteminin temel ilkeleri aşağıda sıralanmıştır:

• Müşteri odaklıdır.

• Müşteri memnuniyetinin sağlanması esastır.

• Liderlik önemlidir.

• İnsanların katılımı önemlidir.

• Süreç yaklaşımını esas alır.

• Yönetimde sistematik yaklaşımlar esas alınır.

• Güvenlik önemlidir.

• Uyumluluk önemlidir.

• Her eylem için belirlenmiş protokoller vardır.

• Gereksinimler en iyi şekilde karşılanmalıdır.

• Tedarik zinciri en iyi şekilde yapılandırılır.

• Devamlı gelişim sağlanır.

• Verilen kararlarda gerçekçilik ön plandadır.

• Karşılıklı yarar sağlanılan anlaşmalar önemlidir.

ISO 9001 kalite belgesine sahip olmak, aşağıdakilere sahip olmak demektir:

• Şirketin itibarı korunur.

• Maliyetler azalır ve üretim sırasındaki hatalar önlenmiş olur.

• Potansiyel sorunların önceden görülebilmesi sağlanır.

• İş akışının iyileşmesine yardımcı olur. Aynı zamanda iletişim süreçleri de sağlıklı bir şekilde ilerler.

• Gelişmiş süreç yönetimine sahip olunur.

• Yüksek verimlilik sağlanır.

• Kalite, denetim ve operasyon becerisi artırılır.

• Risk tahminlerinin doğru bir şekilde yapılabilmesi sağlanır.

• Müşteri memnuniyeti yüksek düzeyde sağlanır.

• Ürün ve hizmet potansiyelleri zenginleşir.

ISO 14001: Çevre Yönetimi

Bir kuruluşun üretim yaptığı sırada çevreye etkilerini düzenleyen standardın adıdır. Üretimde sürdürülebilirlik önemlidir. ISO 14001 çevre yönetimi standardının en büyük amaçlarından birisi de ticaret yapan firmaların; çevreye olan olumsuz etkilerini en aza indirme, sürdürülebilir üretim yapabilme ve böylece daha kaliteli ürünlerin müşterileri ulaştırılmasıdır.

Aynı durum lojistik sektörü için de geçerlidir. Mesela Tehlikeli Madde Taşımacılığı yapılırken belirli kurallara ihtiyaç vardır. Kurallar olmadan yapılacak olan bir taşıma, çevreye büyük oranda zarar verebilir ve insan sağlığını ciddi oranda tehdit edebilir.

ISO 14001 çevre yönetimi standardı aşağıdaki unsurları kapsar:

• İşletmelerin performansları takip edilir ve sürekli iyileştirme söz konusudur.

• Çevresel sorumlulukların yerine getirilmesini sağlar.

• Çevrenin korunmasını sağlar.

• Daha sağlıklı üretim süreçleri söz konusudur.

• Enerji ve su kullanımı optimize edilir.

ISO 14001 standardı; fabrikalar, üretim merkezleri, enerji üreten ve tüketen şirketler tarafından kullanılır ve tercih edilir.

ISO 45001: İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetimi

Çalışma ortamının daha güvenli olması ve verimin artırılması için gereken standarttır. ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetimi çalışanların ve işletmelerin güvenliğini ve sağlığını korumayı amaçlar.

Ayrıca diğer yönetim sistemlerine kolaylıkla uyum sağlar. ISO 45001 iş sağlığı ve güvenliği yönetimi aşağıdaki yararları sağlar:

• Uygulanan önlemler sayesinde iş kazaları büyük ölçüde önlenir. Özellikle potansiyel olarak gerçekleşmesi mümkün olan kazaların önüne geçilebilir.

• İş sağlığı ve güvenliği etkinlikleri çalışanları ve iş sahiplerini korur.

• Meslek hastalıkları nedeniyle oluşabilecek iş kayıpları en aza indirilebilir. Böylece işletmenin maliyetleri azalır ve iş verimliliği artar.

• Sertifikaya sahip olan firmanın ne kadar kaliteli olduğunu gösterir.

• Firmalarda oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinin her zaman iyi yönetilmesini sağlar.

• Firmanın saygınlığı artar ve rakiplerinin bir adım önüne geçer.

• Hastalık, yaralanma, ölüm ve hasar gibi olumsuz durumların önüne geçilir ve üretimin yavaşlaması hatta durması engellenmiş olur.

• İş kazalarından kaynaklanan tazminat ve maliyetlerin düşmesini sağlar.

• Öteki standartlara uyumlu olan bir sistem kullanılması sayesinde, emek ve sistem tasarrufu sağlanır.

• Güvenli bir ortamda çalışmak, işçilerin motivasyonunu artırıcı bir durumdur. Olası yaralanmalı ve ölümlü bir iş kazasında, birçok çalışan motivasyonu düşer.

• İş güvenliği standartlarını uygulayan firmaların çalışanları sadıktır.

• Standartlar sayesinde arıza süreleri azalır. Dolayısıyla maliyetler de azalır. Olası bir arıza ya da aksilik durumunda yapılacaklar bellidir.

• Standartların belirlediği arızalar, patlama, yangın gibi risklere oluşmadan önce müdahale edilebilir. Bu sayede iş güvenliği artar ve maliyetler azalır.

• İş sağlığı ve güvenliği prosedürleri sayesinde üretim aksamadan devam eder. Dolayısıyla müşteri memnuniyeti sürekli sağlanmış olur.

Güvenlik Protokolleri

İş sağlığı ve güvenliği oldukça kapsamlıdır. Her sektörün riskleri farklı olduğu için alınabilecek önlemler ve güvenlik protokolleri de farklı olacaktır.

Mesela inşaat sektöründe:

• İş sağlığı ve güvenliği konusunda bilinçli eğitimler verilir.

• Acil durum hazırlıkları yapılır. Özellikle inşaat sahası potansiyel tehlikeleri bünyesinde barındırır.

• Yangın tüplerinin kontrolü, ilk yardım kutularının ve acil kaçış yollarının hazırlanması gerekir.

• İş kazaları ile ilgili izleme ve raporlama faaliyetleri hazırlanır.

• İşçilerin çalışmadan önce alması gereken güvenlik önlemleri hazırlanır.

• Çalışma sırasında alınacak güvenlik önlemleri belirlenir.

• Düzenli olarak çalışanlara ve yöneticilere iş güvenliği ve sağlığı eğitimleri verilir.

• Kimyasal malzemelerle çalışan kişilere yönelik güvenlik protokolleri vardır.

• Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili protokoller tüm çalışanlar tarafından bilinir.

• Mesela tehlikeli maddeler taşınmadan önce gerekli güvenlik önlemleri alınır. Kimyasal maddelerin sızıntı yapmadığından emin olunur.

• Yakıt transferlerinde topraklama önlemi alınır. Yakıt taşınırken ve doldurulurken yanıcı maddelerin olmaması sağlanır.

• Fabrikada çalışanlar, çalıştıkları makinelerin protokollerine uyarlar. Çalışanların makinelerden zarar görmemesi adına bir takım güvenlik önlemleri belirlenir.

Görüldüğü üzere her sektörde yaşanabilecek kazalar farklıdır. Her sektörün kendine has potansiyel tehlikeleri mevcuttur. Bu yüzden güvenlik protokolleri hazırlanırken, çalışılan ortamın ve kullanılan ekipmanların özelliğine göre güvenlik protokolleri hazırlanır.

Güvenlik denetimlerinin düzenli olarak yapılması da, güvenlik protokolleri arasında yer alır.

Tehlikeli Maddelerin Taşınması

Farklılaşan endüstriyel ihtiyaçlardan dolayı, tehlikeli maddelerin sanayide kullanılması yaygınlaştı. Bu durumun bir sonucu olarak tehlikeli maddelerle çalışmak da tehlikeli hale geldi ve güvenlik önlemlerinin alınması zorunlu hale geldi.

Tehlikeli maddelerin taşınmasında günümüzde uygulanan protokoller aşağıdaki gibidir:

• Dökülme, sızma ve bulaşma tehlikesine karşı ambalajlama işlemlerinin sıkı bir şekilde ve teknoloji kullanılarak yapılması gerekir.

• Basınç ve sıcaklık koşullarına dikkat edilmelidir.

• Taşıma araçlarının tehlikeli madde taşınmasına uygun olması gerekir.

• Etiketleme ve işaretlemeye önem verilmelidir. Etiketlemede firmanın iletişim bilgileri, tehlikeli maddenin sınıfı ve maddenin yaratabileceği tehlikeler gibi bilgiler bulunmalıdır.

• Tehlikeli maddeyi taşıyacak olan kişinin talimatlara uygun hazırlanmış nakliye belgesini bulundurmasını gerekir.

• Tehlikeli maddeler ile ilgili tüm dokümanların nakliye aracında bulunması gerekir.

• Tehlikeli madde ambalajlarının ICAO-TI standartlarına uygun olması gerekir.

• Hasar ve sızıntı incelemesi yapılmalı, sorunlu olduğu tespit edilen paketler araca yüklenmemelidir.

• Tehlikeli madde paketleri, birbirleri ile etkileşime girmeyecek biçimde yüklenmelidir.

C kodu tehlikeli madde aşındırıcı özelliklere sahiptir. Kezzap, nitrik asit, kükürt asidi, tuz ruhu gibi maddelerdir.

E kodu tehlikeli maddeler patlayıcılardır. Nitrogliserin, pikrin asit gibi maddeler bu sınıftadır.

O kodu yanıcı maddelerdir. Hidrojen, oksijen ve kaliumnitrat gibi maddeler bu sınıfta yer alır.

F koduna sahip olan maddeler, hafif yanıcı maddelerdir. Ethanol, benzin ve aceton maddeleri bu sınıftadır.

F + sınıfı maddeler maksimum koruma isteyen maddelerdir. Hidrojen ve ethin maddeleri bu sınıftadır.

T sınıfına sahip maddeler zehirli maddelerdir. T + ise çok zehirli maddeler için belirlenmiş kodlardır.

N koduna sahip maddeler, çevreye zararlı olan maddelerdir. Çevreye bulaşması durumunda zarar verme ihtimali yüksek olan maddelerdir.

Kayıp ve Çalıntı Önleme

Lojistik aşamasında kayıp ve çalıntı önleme hayati öneme sahiptir. Özellikle tehlikeli maddelerin taşınmasında, tehlikeli maddelerin kaybolması ya da çalınması birçok açıdan tehlike yaratır.

İş yeri ekipmanları için de aynı durum söz konusudur. Kayıp ve çalıntı durumunda uygulanması gereken protokoller mutlaka belirlenmelidir.

Tedarik Zinciri Güvenliği

Gerek ihracat, gerekse ithalat aşaması başta olmak üzere her türlü lojistik faaliyette tedarik zincirinin güven altına alınması gerekir. Tedarik zincirinde meydana gelebilecek aksamalar, iş güvenliğini de tehlikeye atacaktır.

Uyumluluk Gereksinimleri

Lojistikte güvenlik bir anlamda birçok protokole uyumluluk anlamına gelir. Gümrük Mevzuatları, ithalat ve ihracat kuralları ve veri koruma yasalarına uyumluluk bazılarıdır.

Gümrük Mevzuatı

Gümrük Mevzuatları ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte birçok standart prosedürü de bünyesinde barındırır. İthalat ve ihracat yapan firmaların gümrük kurallarına uyması gerekir.

İthalat ve İhracat Kuralları

İthalat ve ihracat kurallarının başında, İhracatta Taşıma yapılması için istenen belgelerin hazır bulundurulması gelir. İhracat beyannamesi, fatura, navlun sözleşmesi ve sigorta poliçesi gibi belgeler bunların başında gelir.

Ayrıca lojistik sektöründe ithalat ve ihracat güvenlik protokollerine uyulması gerekir.

Veri Koruma Yasaları

Veri koruma konusunda birçok yasa vardır. Gerek ülkemizde, gerekse diğer ülkelerde veri korunması önemlidir. Özellikle internetin yaygınlaşması ile birlikte sanal ortamda birçok suçun da işlenmesi sonucu meydana gelmiştir.

Lojistik sektörü ve diğer sektörlerde işlerin birçoğu internet ve bilgisayar sistemleri ile birlikte yürütülür. Verilerin kaybolması ya da çalınması bu nedenle sektörde faaliyet gösteren firmalar için felaket olabilir.

Bu yüzden birçok protokolün bu konuda harfi harfine uygulanması gerekir.

Ülkemizde ve dünyada:

• 6698 sayılı KVKK kişisel verilerin korunması kanunu

• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Rehber İlkeleri (OECD)

• 108 sayılı kişisel verilerin otomatik işleme tabi tutulması karşısında bireylerin korunması sözleşmesi

• Birleşmiş milletler kişisel veri dosyalarının bilgisayar aracılığıyla işlenmesinde genel tavsiye ilkeleri

• 1995/46 sayılı kişisel verilerin işlenmesi ve serbest dolaşım bakımından bireylerin korunması hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi ve

• Genel veri Koruma Tüzüğü

Veri koruma yasaları olarak uygulanmaktadır.